Hüseyin TURHAN

Sosyal Devlet Milli Devlet

Sosyal devlet milli devlet modeli'ne göre, "bireylere din eğitiminin verilmesi ve ibadethanelerin yapılmasının sağlanması yine sosyal devlet'in vazifeleri arasındadır. elbette sosyal devlet'in bu özelliği hem devlet-millet kaynaşmasını sağlayacak, hem de din istismarını önleyecektir." (3,146) insan hakları evrensel bildirgesi din ve vicdan özgürlüğüne ilişkin düzenlemesinde ise özgürlüğün sağlanmasının ötesinde din eğitimi ve ibadethane yapımı konularında devlet görevli kılınmamaktadır. anılan bildirgeye göre, "her şahsın fikir, vicdan ve din hürriyetine hakkı vardır; bu hak, din veya kanaat değiştirmek hürriyetini, dinini veya kanaatini tek başına veya topluca, açık olarak veya özel surette, öğretim, tatbikat, ibadet ve ayinlerle izhar etmek hürriyetini gerektirir" {m.18).

Sosyal devlet milli devlet modeli'ne göre, "devletlerin en önemli vazifelerinden biri de, kendi vatandaşlarına aş ve iş imkanı sağlamasıdır". "milli devlet, yatırım, üretim ve tüketim için gerekli olan parayı, sıfır faizle kendi vatandaşına sağlamaktadır. bu şekilde üretimin önü açılarak, maliyetler düşmekte, vatandaşlar arasında fırsat eşitliği sağlanmaktadır", İşsizlik problemi tüketim sorunu çözülmeden çözülemez. eğer üreticiler ürünlerine pazar bulabiliyor-larsa yeni yatırıma ve işçi alımına giderler. aksi takdirde stokların oluştuğu bir ekonomide işsizliğin olması son derece normaldir"(s. 277-278).

Sosyal devlet milli devlet modeli'ne göre, "milli devlet, sosyal devlet karakteri ve projeleri kapsamında, kişi temel hak ve hürriyetini korumanın yanı sıra vatandaşlık hakları çerçevesinde herkese vatandaşlık maaşı bağlayacaktır"(s.311). "vatandaşlık maaşı, ekonomilerdeki tüketimin canlandırılması ile doğacak piyasa hareketini de temin edecektir". "tüketimin desteklenmesi" projesi ile "ev hanımı, işçi, memur, genç, yaşlı ve sakat gibi tüketim yapan her top-İum sınıfı güçlendirilerek alım gücü arttırılacaktır" (s.316). milli devlet, tüketimin desteklenmesiyle "üreticinin pazar problemini, dolayısı ile istihdam meselesini de beraberinde çözmektedir. İşsizlik en büyük iktisadi problemdir. İssizliğin olduğu toplumlarda ne gelir dağılımında adalet, ne de toplumsal huzur sağlanabilir" (s.290).

İnsan haklan evrensel bildirgesi'nin önsözüne göre de "dehşetten ve yoksulluktan kurtulmuş insanların içinde söz ve inanma hürriyetlerine sahip olacakları bir dünyanın kurulması en yüksek amaç olarak ilan edilmiş" bulunmaktadır. bildirgeye göre, "her şahsın çalışmaya, işini serbestçe seçmeye, adil ve elverişli çalışma şartlarına ve işsizlikten korunmaya" (m.23/1) ve "cemiyetin bir üyesi olmak itibarıyla, sosyal güvenliğe hakkı vardı; haysiyeti için ve şahsiyetinin serbestçe gelişmesi için zaruri olan ekonomik, sosyal ve kültürel hakların milli gayret ve milletlerarası işbirliği yolu ile ve her devletin teşkilatı ve kaynaklan ile mütenasip olarak gerçekleştirilmesine hakkı vardır (m.22).

Bizce, sosyal devlet milli devlet modeli, İnsan hakları evrensel bildirgesi'nde belirtilen sosyal güvenlik ve çalışma haklarının, istihdam açısından en uygun şekilde tanınmasını ve tatbikini öngörmektedir. sosyal devlet milli devlet modeli, böylece, hem çeşitli kesimlerin sosyal güvenlik haklarını tanırken ve uygularken, alım gücünü artırarak, tüketimi, dolayısıyla üretimi ve istihdamı olabildiğince desteklemiş olmakta, hem de çalışma, işini serbestçe seçme ve iş kurma haklarını, faizsiz para temini ile proje sahipleri arasında fırsat eşitliği içinde tanırken ve uygularken, bu defa, girişimci sayısını artırarak ve mevcut girişimleri geliştirerek yine üretimi ve istihdamı desteklemiş olmaktadır. sonuç olarak, sosyal devlet ve milli devlet modeli'nin, birleşmiş milletler genel kurulu'nca ilan edilen İnsan hakları evrensel bildirgesi'nde öngörülen çeşitli hakların uygulanmasında, etkileşim, bütünlük ve kolaylık sağlayabilecek esaslar içerdiğini düşünmekteyiz.